هیرسوتیسم یا پرمویی به رشد موی بیش از حد در زنان اشاره می‌کند. هیرسوتیسم باعث افزایش بیش از حد موهای تیره در بدن می‌شود.

مقدار موی بدن تا حد زیادی از طریق ژنتیک تعیین می‌شود. طیف گسترده‌ای از توزیع نرمال مو، ضخامت و رنگ به علت تفاوت در وراثت وجود دارد. با این حال، هیرسوتیسم یک بیماری پزشکی است. علت پرمویی در زنان می‌تواند ناشی از مقدار بیش از حد هورمون‌های مردانه به نام آندروژن‌ها، به ویژه تستوسترون، ایجاد شود. همچنین دیگر علت پرمویی در زنان می‌تواند به دلیل صفات خانوادگی و ژنتیکی باشد.
 

هیرسوتیسم یا پرمویی در زنان یعنی چه؟

هیرسوتیسم به موهای درشت یا رنگی اشاره دارد که روی صورت و بدن برخی از زنان رشد می‌کند. گاهی اوقات علت پرمویی در زنان با یک وضعیت پزشکی ارتباط دارد. اکثر خانم‌ها موهای صورت و بدن، ظریف و کمی دارند، اما گاهی اوقات مو می‌تواند ضخیم‌تر و قابل رؤیت باشد. حدود نیمی از علت پرمویی در زنان به دلیل سطح بالای هورمون‌های مردانه، در زنان است.

زنان معمولاً دارای سطح اندروژن پایین هستند، اما سطوح متفاوت هستند و سطوح بالاتر می‌توانند فولیکول‌های مو را بیش از حد تحریک کنند و منجر به رشد بیش از حد مو شود. تعاریف هیرسوتیسم متفاوت است اما تصور می‌شود که این وضعیت بین ۵ تا ۱۰ درصد در زنان وجود داشته باشد و شیوع آن با سن، به ویژه بعد از یائسگی افزایش می‌یابد.

هیرسوتیسم که در فارسی نابجارویی مو، ترجمه می‌شود به رشد قابل توجه و غیرطبیعی موها در بدن زنان اطلاق می‌گردد که این رشد غیرطبیعی در ارتباط با اختلالات یا تغییرات هورمونی در فرد است به طوری که کسی که به این اختلال دچار شده است؛ رویش بیش از حدموهایی مردانه‌واردر نواحی نسبتاً غیرطبیعی مانند صورت و بین دوسینه و … دارد.

با اندازه‌گیری سطح تستوسترون و DHEA در خون، پزشک می‌تواند علائم PCOS، تومورهای تخمدان، تومورهای غده فوق کلیوی یا تومورهایی تحریک‌کننده غده‌های آدرنال را بررسی کند. در موارد هیرسوتیسم خفیف که در آن هیچ علائم دیگری وجود نداشته باشد نیازی به انجام آزمایش‌های بیشتر نیست. در صورت لزوم چندین آزمایش خون برای بررسی کمبود هورمون‌های غده آدرنال وجود دارد. پزشک ممکن است سطح هورمون پرولاکتین را برای بررسی علائم تومور در غده هیپوفیز تجویز و قند خون و کلسترول بیمار را کنترل کنند.

علائم پرمویی در زنان

سطح بالای تستوسترون به این معنی است که برخی از زنان موهای بیشتری بر صورت و بدن دارند. یک زن با خفیف‌ترین نوع هیرسوتیسم ممکن است رشد قابل توجهی از موهای ضخیم یا موهایی در ناحیه لب بالا، چانه، ناحیه کمر و در اطراف نوک پستان یا شکم را مشاهده کند. هیرسوتیسم پیشرفته باعث ایجاد موهای ضخیم و تیره در پشت، شانه‌ها، سینه و شکم می‌شود. این حالت معمولاً در دوران بلوغ شروع می‌شود.

اگر هیرسوتیسم قبل یا بعد از بلوغ شروع شود، علت پرمویی در این موارد می‌تواند هورمونی باشد و فرد باید توسط یک متخصص زنان و زایمان ارزیابی شود.

علاوه بر رویش مقدار بیش از حد مو، همچنین فرد ممکن است علائم دیگری داشته باشد مانند:
* پوست روغنی
* ریزش مو شناخته شده به عنوان آلوپسی
* عمیق‌تر شدن صدا
* آکنه
* کاهش سایز پستان
* افزایش توده عضلانی
* بزرگ شدن کلیتوریس

علت پرمویی در زنان

در هنگام بلوغ، تخمدان‌ها شروع به تولید ترکیبی از هورمون‌های جنسی زنانه و مردانه می‌کنند که موجب رشد مو در ناحیه زیر بغل و ناحیه تناسلی می‌شود. هیرسوتیسم می‌تواند، زمانی اتفاق بیفتد که ترکیب غلظت و مقدار هورمون جنسی مردانه (آندروژن) بیش از حد بالا باشد. علت پرمویی در زنان یا هیرسوتیسم را می‌توان در موارد زیر خلاصه کرد:

سندرم تخمدان پلی کیستیک: این حالت شایع‌ترین علت پرمویی در زنان یا هیرسوتیسم بوده که ناشی از عدم وجود توازن در هورمون‌های جنسی است که می‌تواند منجر به دوره‌های نامنظم، چاقی، ناباروری و گاهی کیست‌های متعدد در تخمدان شود.

سندرم کوشینگ: این حالت، زمانی اتفاق می‌افتد که بدن در معرض سطوح بالای هورمون کورتیزول قرار دارد. این حالت می‌تواند ناشی از فعالیت زیاد غده‌های آدرنال و ایجاد کورتیزول بیش از حد یا از مصرف داروهایی مانند پردنیزون در طول یک دوره طولانی باشد.

هیپرپلازی مادرزادی آدرنال: این وضعیت ارثی توسط تولید غیرطبیعی هورمون‌های استروئیدی، از جمله کورتیزول و آندروژن، توسط غده فوق کلیه ایجاد می‌شود.

تومورها: به ندرت، تومور در تخمدان‌ها و یا غده فوق کلیه می‌تواند علت پرمویی در زنان یا هییرسوتیسم باشد.

 مصرف داروها: مصرف بعضی از داروها می‌توانند علت پرمویی در زنان باشد.

دلایل ناشناخته: گاهی اوقات، هیرسوتیسم بدون علت قابل شناسایی رخ می‌دهد.
 

عوامل خطر

چندین عامل می‌تواند بر احتمال ابتلا به هیرسوتیسم و علت پرمویی در زنان تأثیر بگذارد، از جمله:

سابقه خانوادگی: چندین بیماری که می‌توانند علت پرمویی در زنان باشند، عبارت‌اند از هیپرپلازی مادرزادی آدرنال و سندرم تخمدان پلی کیستیک که معمولاً ژنتیکی هستند.

نژاد: زنان مدیترانه، خاورمیانه و جنوب شرقی، بیشتر احتمال دارد که هیرسوتیسم بدون علت قابل شناسایی داشته باشند.

چاقی باعث افزایش تولید آندروژن می‌شود که یکی علت پرمویی در زنان است.
 

تشخیص پرمویی در زنان

یک پزشک متخصص زنان و زایمان، تاریخچه پزشکی بیمار و به خصوص چرخه قاعدگی را ارزیابی خواهد کرد. اگر بیمار دارای یک الگوی طبیعی و چرخه‌ای از دوره‌های قاعدگی باشد، هیرسوتیسم به احتمال زیاد ژنتیکی یا ارثی است. دوره‌های نامنظم همراه با موهای غیر معمول ممکن است یک مشکل جدی را نشان دهند. اگر قاعدگی نامنظم باشد، علت ممکن است سندرم تخمدان پلی کیستیک باشد.

اگر اختلال هیرسوتیسم و ​​قاعدگی جدیداً به وجود آمده باشد و اگر زن دوره‌هایش را از دست ندهد، آزمایش‌هایی برای شرایط بالقوه جدی‌تر مانند تومور تخمدان، غده فوقانی یا غده هیپوفیز انجام می‌شود. در موارد هیرسوتیسم خفیف، نیازی به هیچ تست اضافی وجود ندارد. اگر تست بیشتری لازم باشد، آزمایش خون، کمک کننده خواهد بود. با اندازه گیری سطوح هورمون‌های تستوسترون و DHEA، این آزمایش‌ها می‌توانند برای نشانه‌های سندرم تخمدان پلی کیستیک، تومور تخمدان، تومورهای غده فوق کلیه یا تومورهایی که می‌توانند غده فوق کلیه را تحریک کنند، بررسی می‌شوند.

همچنین می‌توان کمبود هورمون غده فوق کلیه را تشخیص داد که می‌تواند باعث افزایش رشد غده فوق کلیه شود. هورمون پرولاکتین ممکن است برای بررسی علائم تومور در غده هیپوفیز اندازه گیری شود. سطح قند خون و کلسترول نیز در برخی اوقات مورد آزمایش قرار می‌گیرد. بسته به نتایج این آزمایشات، با بررسی عملکرد غده فوق کلیه و غده هیپوفیز، آزمون‌های هورمون اضافی برای پیدا کردن افزایش سطح آندروژن لازم می‌شود. گاهی اوقات ممکن است تصویربرداری رزونانس مغناطیسی مغز، CT اسکن غده آدرنال یا سونوگرافی از تخمدان‌ها نیز انجام شود.

درمان پرمویی در زنان

درمان هیرسوتیسم یا پرمویی در زنان، اغلب ترکیبی از درمان‌های اساسی است. روش‌های خود مراقبتی، درمان‌های حذف مو و مصرف دارو می‌تواند کمک کننده باشد.

داروها: داروهایی که برای هیرسوتیسم مصرف می‌شوند معمولاً به مدت ۶ ماه (عمر متوسط ​​یک فولیکول مو تا قبل از اینکه تفاوت قابل توجهی در رشد مو ایجاد شود) طول می‌کشد.


داروها عبارت‌اند از:

قرص‌های ضد بارداری خوراکی: قرص‌های ضد بارداری یا سایر داروهای ضد بارداری هورمونی که حاوی استروژن و پروژسترون هستند، هیرسوتیسم را درمان می‌کنند. مصرف قرص‌های ضد بارداری خوراکی، یک روش معمول برای درمان پرمویی در زنانی است که نمی‌خواهند باردار شوند. عوارض جانبی احتمالی عبارت‌اند از سرگیجه، حالت تهوع، سردرد و ناراحتی معده.

ضد آندروژن ها: این نوع داروها از آندروژن‌ها به گیرنده‌های خود در بدن شما متصل می‌شوند. شایع‌ترین آنتی آندروژن برای درمان هیرسوتیسم اسپیرونولاکتون (آلدکتون) است. از آنجا که این داروها می‌توانند نقایص مادرزادی را ایجاد کنند، هنگام مصرف آنها باید از روش‌های جلوگیری از بارداری استفاده کنید.

 از بین بردن موهای زائد با استفاده از روش‌های معمول اصلاح: با روش‌هایی همچون اصلاح با تیغ، اپیلاسیون، کرم موضعی موبر یا لیزر، می‌توانید،موهای زائد در بدن و صورت خود را از بین ببرید. در لیزر درمانی پرتو نور بسیار متمرکز (لیزر) روی پوست شما منتقل می‌شود تا به فولیکول‌های مو آسیب برساند و از رشد بیشتر جلوگیری شود.

عوارض جانبی

هیرسوتیسم می‌تواند از نظر احساسی ترسناک باشد. برخی از زنان در مورد داشتن موهای ناخواسته بدن افسرده می‌شوند. همچنین، اگرچه هیرسوتیسم عوارض فیزیکی ایجاد نمی‌کند، علت اصلی آن می‌تواند ناشی از عدم تعادل هورمونی باشد. اگر هیرسوتیسم و دوره‌های نامنظم داشته باشید، یکی از احتمالات، سندرم تخمدان پلی کیستیک خواهد بود که می‌تواند باروری را دچار مشکل کند.
 

جلوگیری

هیرسوتیسم به طور کلی قابل پیشگیری نیست؛ اما کاهش وزن (اگر اضافه وزن دارید)، ممکن است به کاهش هیرسوتیسم کمک کند، به ویژه اگر سندرم تخمدان پلی کیستیک دارید.
 

درمان گیاهی پرمویی در زنان

در حال حاضر داروهای شیمیایی زیادی از جمله داروهای ضد بارداری، داروی اسپیرینولاکتون، فیناستراید، داروهای کاهنده قند خون و موارد مشابه برای درمان پرمویی زنان تجویز می‌شوند.

اما باید بدانید برای درمان این عارضه و به تعادل رساندن هورمون‌های جنسی روش‌های طب سنتی و گیاهی و همچنین در پیش گرفتن سبک زندگی سالم، موثرترین روش‌ها محسوب می‌شوند.
 

چای سبز

مصرف چای سبز در زنان با تخمدان پلی کیستیک باعث تاثیرات مثبتی برکاهش چربی اضافه، دفع کیست‌های‌ تخمدان در عادت ماهیانه, کاهش سطح انسولین، کاهش سطح تستوسترون آزاد شده و همچنین کاهش چشمگیر BMI می‌شود.

گیاه پنج انگشت

گیاه پنج انگشت باعث تنظیم و افزایش ترشح هورمون‌های زنانه و مصرف روزانه ۳۰ میلی‌ گرم آن باعث بهبود قاعدگی‌های نامنظم، پرمویی زنان و مشکلات یائسگی می‌شود.


جوشانده رازیانه

چای یا جوشانده رازیانه به علت داشتن بسیار زیادی استروژن ‌باعث افزایش هورمون‌های زنانه می‌شود و در کوتاه‌ترین زمان موهای زائد شما را محو می‌کند.

این چای علاوه بر این‌که یک روش درمان پرمویی زنان با داروی گیاهی است، ریسک ابتلا به سرطان پستان و یائسگی زودرس را نیز تا حد زیادی کاهش می‌دهد.
 

بادام و گردو

آجیل‌ها به دارای چربی‌های سالم هستند که بعضی از آن‌ها به کاهش سطح تستوسترون نیز کمک می‌کنند. بادام و گردو به دلیل داشتن یک آمینواسید خاص مقدار تستوسترون موجود در خون را کاهش می‌دهد.
 

گیاه نخل اره‌ای

مصرف گیاه نخل اره‌ای به‌صورت منظم و مداوم تاثیر بسزایی در کاهش موهای زائد دارد. همچنین مصرف آن برای کاهش ریزش مو و بزرگ شدن پستان توصیه می‌شود.
 

مخلوط شیرین بیان و چای سفید

ترکیب این دو گیاه به رفع مشکل پرمویی زنان با کاهش هورمون‌های مردانه در آن‌ها کمک می‌کند.
 

چای نعنا

مصرف این نوشیدنی برای افراد خاص مثلا افراد باردار محدودیت دارد اما بانوان سالم می‌تواند روزانه دو الی سه لیوان از این نوشیدنی را استفاده کرده و تاثیر آن را در کاهش موهای زائد مشاهده کنند.
 

مرزنجوش

برای درمان گیاهی پرمویی بدن می‌توانید مرزنجوش مصرف کنید که یکی دیگر از داروهای موثر برای کاهش هورمون‌های مردانه و منظم شدن سیکل قاعدگی است. شما می‌توانید این گیاه را در مدت سی روز و در هر روز دو مرتبه استفاده کنید.

مصرف این گیاه به علت طعم خوب آن راحت است و می‌توانید به عنوان چاشنی غذا یا به‌صورت نوشیدنی مصرف کنید.
 

قارچ ریشی  (reishi)

قارچ ریشی در اصل یک گیاه ژاپنی و داروی گیاهی برای درمان پرمویی زنان است که یک آنتی آندروژن بسیار قوی محسوب می‌شود.

در واقع این قارچ قوی‌ترین عملکرد را برای کاهش سطح هورمون تستوسترون در بدن دارد. طعم این قارچ تلخ است و می‌توانید آن را به شکل چای میل کنید.
 

تخم کتان

تخم کتان نیز یکی از قوی‌ترین داروهای گیاهی کاهش دهنده هورمون‌های مردانه برای زنان است که منبع عالی برای فیبر، امگا ۳ و پروتئین محسوب می‌شود.
برای مصرف این گیاه بهتر است آن را آسیاب کنید و به همراه ادویه جات در کنار غذا مصرف نمایید.
 

ریشه شیرین بیان

شیرین بیان به دلیل داشتن خاصیت ضد آندروژنی یک دارو گیاهی برای پرمویی زنان و رفع عدم تعادل هورمون‌های جنسی در خانم‌ها است.
 

توصیه‌های دیگر برای رفع پرمویی زنان

مصرف کافئین و نوشابه خود را کاهش دهید و به جای آن چای های گیاهی را جایگزین کنید.

ورزش کنید و بدن خود را به فعالیت وادارید. ورزش باعث تنظیم ترشح بسیاری از هورمون‌های بدن می‌شود.

در برنامه غذایی ما ایرانی‌ها برنج و نان در جایگاه اول قرار دارند در صورتی که مصرف بیش از اندازه این مواد غذایی مشکلات زیادی از جمله عدم تعادل هورمونی را برای ما ایجاد می‌کند. پس مصرف برنج و نان خود را کاهش دهید و روزی فقط در یک وعده خود برنج یا نان را جای دهید.

هفته‌ای دو الی سه بار ماهی بخورید. ماهی به دلیل دارا بودن امگا ۳ و آنتی اکسیدان‌های فراوان منبع انرژی فوق‌العاده‌ای است.

مدت‌ها پیش ثابت شده است که طب سوزنی در تنظیم هورمون‌های جنسی بسیار کمک‌کننده است و سطح هورمون‌های جنسی را متعادل نگه می‌دارد. از این رو از این روش برای درمان چرخه‌های نامنظم قاعدگی، پرمویی و ناباروری استفاده می‌شود.
 

چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟

در صورتی که رشد موهای زائد و تیره را به حالت ناگهانی در صورت و بدن خود به همراه علائم دیگری مثل قاعدگی‌های نامنظم، کلفت شدن صدا، افزایش حجم عضلات و مشکلات مشابه، مشاهده کردید باید سریعا به پزشک متخصص زنان مراجعه کنید.

پرمویی زنان یکی از اتفاقات ناخوشایندی است که به دلیل مشکلات هورمونی پیش می‌آیند. داروهای شیمیایی زیادی برای درمان این عارضه وجود دارند اما طبق تحقیقات انجام شده، بهترین روش درمان تغییر سبک زندگی و مصرف داروهای گیاهی است.


منبع: سایت دکتردکتر
سایت دکتر واعظ شوشتری
سایت پذیرش24